Հայաստանի Հանրապետական կուսակցություն

ՀՀԿ խորհրդի անդամ Արմեն Հովասափյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է․

 

 

«Նիկոլը երեկ, ի թիվս այլ ցնդաբանությունների, իր ասուլիսի ժամանակ, անդրադառնալով Բենյամին Նեթանյահույի այն մտքին, որ ինքը ճանաչում է Հայոց ցեղասպանությունը, պոռթկաց, թե «ինչների՞ս է պետք, որ Հայոց Ցեղասպանությունը այլ երկրների կողմից ճանաչվի, ին՞չ է տալիս այն մեր պետական շահին, այն ընդամենը մանրադրամ է եղել ու կա տարբեր աշխարհաքաղաքական կենտրոնների ձեռքին, որպեսզի ընտրություններին ընդառաջ ձայներ փախցնեն»։ 

 

Եկեք հասկանանք, թե ի՞նչ խնդիր է լուծում Նիկոլը և արդյո՞ք հերթական անգամ թուրքական նարատիվից բխող թեզ չի ասվածը։ 

Ըստ էության Նիկոլի խոսքն այս անգամ ոչ թե պարզապես թեթևամիտ արտահայտություն է, այլ պետական գաղափարախոսության լրջագույն կազմաքանդում։ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման խնդիրը դեռևս Առաջին Հանրապետության օրերից համարվել է ազգային օրակարգի կենտրոնական հարցերից մեկը։ Այն ոչ միայն արդարության, այլև անվտանգության օրակարգի բաղկացուցիչ մասն է։ Ցեղասպանության ճանաչումը երբեք չի եղել ինքնանպատակ սիմվոլիկա․ այն գործիք է եղել հայ ժողովրդի գոյության և պետականության ապահովման համար։

 

Պետության ոչ բարով «ղեկավարի» կողմից ասված այն միտքը, թե ցեղասպանության ճանաչումը «մանրադրամ» է, նա փաստացի հավասարեցնում է մեր ազգային մեծագույն ողբերգությունը արտաքին ուժերի օպորտունիստական շահարկումներին։ Այո, տարբեր երկրներում թեման շահարկվել է ընտրական նպատակներով, բայց դա չի նվազեցնում այն հսկայական արժեքը, որ ճանաչումն ունի Հայաստանի համար։ Պետական ղեկավարի գործը հենց այդ շահարկումները ճիշտ կառավարելն է, այլ ոչ թե՝ նսեմացնել ազգային հիշողությունը։

Ավելին, եթե երկրի ղեկավարն ասում է, որ ճանաչումը ոչինչ չի տալիս Հայաստանի պետական շահին, ապա վաղը յուրաքանչյուր երկիր կարող է առանց խղճի խայթի հայտարարել․ «իսկ Հայաստանի ղեկավարն ինքն է ասում, որ դա արժեք չունի»։ Այսինքն՝ Հայաստանը զրկվում է լեգիտիմությունից պահանջելու ճանաչում կամ այդ ճանաչումը կապելու կոնկրետ արտաքին քաղաքական շահերի հետ։

Նիկոլի այս խոսքը հերթական քայլն է ազգային ինքնագիտակցության ապամոնտաժման շղթայում։ Նա փորձում է պետականության հիմքերը կտրել դրանց պատմական և արժեհամակարգային արմատներից։ Ցեղասպանության ճանաչումը «մանրադրամ» անվանելը ոչ միայն վիրավորում է զոհերի հիշատակը, այլև զրկում է Հայաստանին դիվանագիտական կարևորագույն գործիքներից։

Հոլոքոստի հիշողությունը դարձել է ոչ միայն բարոյական, այլև պետական-քաղաքական գործիք։ Իսրայելի համար այն անվտանգային ու դիվանագիտական վահանն է․ ամեն անգամ, երբ երկիրը կանգնում է գոյաբանական սպառնալիքի առաջ, հիշեցվում է «Երկրորդ աշխարհամարտի դասը»։ ԱՄՆ-ում Հոլոքոստի ճանաչումը և հիշողությունը լայնորեն օգտագործվում են ինչպես արտաքին քաղաքականության մեջ (օրինակ՝ Մերձավոր Արևելքում), այնպես էլ ներքին օրակարգերում։ Գերմանիայի համար Հոլոքոստի հիշողությունը դարձել է ինքնիշխանության վերակառուցման ուղենիշ։

Հունաստանը պոնտոսցի հույների ցեղասպանության հարցը ներառեց պետական օրակարգում։ Չնայած միջազգային լայն ճանաչում չունի, Հունաստանը այն մշտապես պահում է աշխարհաքաղաքական զսպման և ինքնության ամրապնդման գործիք։ Հայաստանը, ի տարբերություն այդ մոտեցման, ներկայում իր իսկ ձեռքից հանում է այդ ուժեղ միջոցը։

 

Ռուանդայի իշխանությունները ցեղասպանության հիշողությունը դարձրեցին իրենց քաղաքական համակարգի հիմնասյուներից մեկը։ Նրանց համար դա ոչ թե «անցյալի բեռ» է, այլ համազգային ինքնության վերակառուցման և անվտանգության օրակարգի առանցք։

 

Այս համեմատություններից պարզ է դառնում, որ պատմական ողբերգությունները ճիշտ կառավարվելու դեպքում դառնում են պետականության ամրապնդման, դիվանագիտական ճկունության և ազգային համախմբման ուժեղ լծակներ։

Նիկոլի վերջին տարիների քաղաքականության մեջ մի հստակ գիծ կա․ դադարեցնել այն ամենը, ինչ Հայաստանը ներկայացնում է որպես հատուկ և որպես պահանջատիրություն միջազգային հարաբերություններում։ Ցեղասպանության ճանաչումը հենց այդպիսի պահանջատիրական օրակարգերից է։ Ասելով, թե «անպետք է», նա փաստացի դուրս է բերում Հայաստանը պատմական արդարության պահանջից և մաքրում ճանապարհը «անհատույց հաշտեցման»։

Գաղտնիք չէ, որ Անկարայի և Բաքվի պաշտոնական նարատիվում մշտապես շեշտվում է, որ հայերը պետք է «հրաժարվեն պատմական անցյալից» և չպահանջեն Ցեղասպանության ճանաչում։ Այսինքն՝ Նիկոլը փորձում է ցույց տալ, որ պատրաստ է խաղալ թուրքական դաշտում՝ իբր հանուն ապագա հարաբերությունների։ Ավելին, նրա խոսքերը գրեթե կրկնում են այս ձևակերպումները։ Միակ տարբերությունն այն է, որ դրանք արտաբերվում են ոչ թե Անկարայում, այլ Երևանում։ 

 

Այսպիսով, Նիկոլի ելույթի բուն խնդիրն այն է, որ նա փորձում է լուծել Թուրքիայի առաջ քաշած օրակարգի սպասարկումը՝ հայ հասարակությանը պատրաստելով անցյալից հրաժարվելուն։ Եվ սա հերթական անգամ հաստատում է, որ նրա հռետորաբանությունը ոչ թե հայկական ազգային նարատիվի զարգացումն է, այլ թուրքական նարատիվի ներարկումը հայաստանյան դաշտ»։