Հայաստանի Հանրապետական կուսակցություն

Նախագահ Սերժ Սարգսյանն այսօր Ալ. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնում ներկա է գտնվել Հայաստանում տեղական ինքնակառավարման համակարգի ներդրման 20-ամյակին նվիրված հանդիսավոր նիստին և շնորհավորական խոսք հղել հոբելյանի առթիվ:

Հանրապետության Նախագահը միջոցառման ժամանակ նաև տեղական ինքնակառավարման մարմինների մի շարք ներկայացուցիչների արդյունավետ և բարեխիղճ աշխատանքի համար պարգևատրել է պետական պարգևներով: Մասնավորապես, Երևանի քաղաքապետ Տարոն Մարգարյանը պարգևատրվել է «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի մեդալով, ՀՀ Կոտայքի մարզի Նոր Երզնկա համայնքի ղեկավար Ալինա Հարությունյանը, ՀՀ Վայոց ձորի մարզի Խաչիկ համայնքի ղեկավար Վարդան Ներսիսյանը, ՀՀ Տավուշի մարզի Պառավաքար համայնքի ղեկավար Ռոլանդ Մարգարյանը, ՀՀ Սյունիքի մարզի Վաղատին համայնքի ղեկավար Շահեն Գրիգորյանը և ՀՀ Արագածոտնի մարզի Ալագյազ համայնքի ղեկավար Ազիզ Մհոյանը պարգևատրվել են Երախտագիտության մեդալով:

***
Նախագահի ելույթը Հայաստանում տեղական ինքնակառավարման համակարգի ներդրման 20-ամյակին նվիրված հանդիսավոր նիստի ժամանակ

Համայնքների հարգարժա՛ն ղեկավարներ,
Ավագանիների հարգարժա՛ն անդամներ,
Տիկնա՛յք և պարոնա՛յք,

Շնորհավորում եմ բոլորիս Հայաստանի Հանրապետության տեղական ինքնակառավարման համակարգի ձևավորման 20-ամյակի կապակցությամբ։

20 տարի առաջ՝ 1996 թվականի նոյեմբերի 10-ին կայացան համայնքների ղեկավարների և ավագանիների մեր առաջին ընտրությունները: Դրանով Հայաստանում ներդրվեց տեղական ինքնակառավարման մի նոր, ժողովրդավարական համակարգ, որը սկզբունքորեն տարբեր էր նախկինից:

Այդ ընթացքում հաճախ առաջ ենք ընթացել փորձարկման մեթոդաբանությամբ, քանի որ այս ոլորտում մեր սեփական պատմական ավանդույթը վաղուց ընդհատված էր: Այդ բացը հաճախ լրացրել ենք միջազգային հանրության օգնությամբ: Առիթից օգտվելով՝ շնորհակալություն եմ հայտնում ներկա գտնվող դիվանագետներին և միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչներին մեզ ցուցաբերված բազմաբնույթ օժանդակության համար:

Տեղական ինքնակառավարման համակարգի կայացմանը և կատարելագործմանը հատկապես նպաստեց Հայաստանի անդամակցությունը Եվրոպայի խորհրդին: Այս բնագավառում մեր առաջընթացի կարևոր գրավականներից էին օրենսդրության համապատասխանեցումը Տեղական ինքնակառավարման եվրոպական խարտիայի սկզբունքներին և դրա արդյունավետ կիրառումը:

Հարգելի՛ գործընկերներ,

Այսօր գոհունակությամբ կարող ենք արձանագրել, որ տեղական ինքնակառավարման համակարգը Հայաստանում ոչ միայն կայացել է, այլև ապացուցել իր կենսունակությունը: Ինչպես կաթիլի մեջ արտացոլվում է ամբողջ ծովը, այդպես էլ Հայաստանի յուրաքանչյուր համայնքում արտացոլվում են մեր երկրում ընթացող հասարակական գործընթացները։

Երբ ես ասում եմ, որ տեղական ինքնակառավարման համակարգը կայացել է, չի նշանակում, որ մենք չունենք թերություններ այդ ոլորտում, չի նշանակում, որ մեր բոլոր համայնքների ղեկավարները կայացել են, չի նշանակում, որ թերացումներ չկան, այլ նշանակում է, որ, իրոք, համակարգը կայացել է, և մենք մշտապես պետք է աշխատենք կատարելագործել այդ համակարգը:

Տեղական ինքնակառավարման համակարգը պետք է վայելի համայնքների բնակիչների անվերապահ վստահությունը: Այն պետք է դառնա մեր քաղաքաբնակների և գյուղաբնակների բազմաթիվ խնդիրներ ու հարցեր լուծելու առաջին ատյանը: Անհրաժեշտ է, որ մարդիկ գործնականում համոզվեն, որ տեղական ինքնակառավարման մարմիններն ապրում են իրենց հոգսերով: Անհրաժեշտ է, որ այդ մարմիններն իրենց ողջ կարողությամբ լծվեն համայնքային խնդիրները կարգավորելու գործին:

Այսօր բավական չէ միայն արձանագրել եղած հարցերն ու խնդիրները, այդ մասին զեկուցել ինձ, վարչապետին կամ տարածքային կառավարման նախարարին: Այդ գործառույթի մի մասը հաջողությամբ իրականացնում են լրատվամիջոցները և հասարակական կազմակերպությունները: Ակնհայտ է, որ մեր քաղաքացիների սպասելիքներն ավելին են, և նրանք, ովքեր չեն կարողանա գտնել իրենց համաքաղաքացիների և համագյուղացիների առօրյա հարցերի պատասխանները, պարզապես կվատնեն համայնքի բնակիչների վստահության քվեն:

Կառավարությունը և տեղական ինքնակառավարման մարմինները պետք է իրենց աշխատանքը կազմակերպեն որպես լուրջ և վստահելի գործընկերներ: Տարիներ շարունակ մենք զգալի միջոցներ ենք ներդրել երկրի համաչափ զարգացումն ապահովելու համար: Կատարվում են լուրջ ներդրումներ մարզերի կարողությունները, կրթամշակութային և սոցիալական ենթակառուցվածքները զարգացնելու ուղղությամբ: Սակայն այստեղ համայնքների ղեկավարները պետք է բացառեն սպառողի հոգեբանությունը: Նրանք, ովքեր արդյունավետ կաշխատեն, կստանան ավելի մեծ աջակցություն: Մենք, ԵՄ Արևելյան գործընկերության շրջանակներում մշտապես շփվում ենք եվրոպական կառույցների հետ, և այնտեղ կա մի շատ լավ սկզբունք ՝«Ավելին՝ ավելիի դիմաց»: Մենք էլ ենք այդ սկզբունքով աշխատելու, և ով ավելի շատ աշխատի, ով հնարավորություններ գտնի, այդ հնարավորությունները մենք կրկնապատկելու, եռապատկելու, տասնապատկելու ենք:
Վերջերս շատ հաճախ է հնչում, որ մեր տունը մենք պետք է կառուցենք, մեր գյուղը մենք պետք է կառուցենք, մեր հայրենիքը մենք պետք է շենացնենք, և սրանք միայն խոսքեր չեն. օգնում են այն մարդկանց, ովքեր աշխատում են խնդիրներ լուծել: Ովքեր չեն աշխատում խնդիրներ լուծելու ուղղությամբ, ովքեր իրենց հույսը դրել են միայն ու միայն օժանդակության վրա, նրանց ուղղակի խղճում են: Ես սա ասում եմ և՛ պետության, և՛ համայնքների մակարդակով: Ընդհանրապես, կենցաղում էլ է այդպես՝ կարող մարդուն են օգնում:

Հատուկ հոգատարություն ենք ցուցաբերում սահմանամերձ համայնքներին, որոնք տասնամյակներ շարունակ պատվախնդրորեն ապրում և մաքառում են գնդակոծությունների պայմաններում: Սա աշխատանքի առանձնահատուկ ուղղություն է, որն իմ ուղղակի ուշադրության և վերահսկողության տակ է: Արդեն սահմանել ենք մի շարք արտոնություններ այդ համայնքների համար, իրականություն են դարձել ներդրումային ծրագրեր, ստեղծվել են նոր արտադրություններ և աշխատատեղեր:

Բնական է, որ արվածը շատ չնչին մասն է այն ամենի, ինչ մենք պետք է անենք ապագայում, որովհետև ոչ միայն արվածն է քիչ, այլև խնդիրներն են շատ: Մենք բոլորս պետք է գիտակցենք, որ մի մարզում մեկ, երկու, երեք նոր արտադրություն դնելը, նոր աշխատատեղեր ստեղծելը՝ խնդիրների լուծման սկիզբն է, և երբեք մենք ինքներս մեզ չպետք է հանգստացնենք ու ասենք, որ այս բաներն արել ենք: Բնական է, ինչպես ասացի՝ եղածով չենք բավարարվելու, շարունակելու ենք հետևողական աշխատանքն այս ուղղությամբ:

Մեր ուշադրության կենտրոնում են նաև վարչատարածքային բարեփոխումները, որոնց մեկնարկն արդեն տրված է։ Համայնքների խոշորացումն ինքնանպատակ չէ: Անհրաժեշտ է ձևավորել այնպիսի տեղական ինքնակառավարման մարմիններ, որոնք կկարողանան արդյունավետ գործընկեր դառնալ հանրային կառավարման ոլորտում մեր նախաձեռնած փոփոխություններում և կխթանեն ապակենտրոնացումը։ Շարունակելու ենք կարևորել նաև ավագանու` որպես առանցքային ինստիտուտի մրցակցային ձևավորումը և նրանց գործունեության հաշվետվողականության բարձրացումը։

Այստեղ էլ ուզում եմ անկեղծ ձեզ ասել, որ մենք նպատակ չունենք մի սանրով սանրել ողջ հանրապետությունը: Այստեղ որևէ շաբլոն գոյություն չունի: Այնպես չի, որ մենք անպայման ուզում ենք հինգ գյուղ, յոթ գյուղ, ինը գյուղ կամ կամայական թվով գյուղեր, համայնքներ միավորել: Մեր նպատակն է` կարողանալ մեր բնակիչների խնդիրների լուծումը հեշտացնել, կյանքի որակը բարելավել: Հարց է առաջանում՝ ինչպե՞ս կարելի է եղած միջոցներով բարելավել գյուղացիների կամ քաղաքում ապրողների կենսամակարդակը: Ես ասում եմ հետևյալ ձևով կարելի է անել՝ ինչպես ընդունված է ողջ աշխարհում: Եթե տրամաբանական հեռավորության վրա գտնվող համայնքները միավորվեն, դա նշանակում է, որ մի համայնքում մենք կարող ենք ունենալ բավականաչափ թվով աշակերտներ և լավ դպրոց, մեկ այլ համայնքում կարող ենք ունենալ ժամանակակից բուժհաստատություն և այսպես շարունակ: Ի՞նչ եք կարծում, ո՞րն է ավելի լավ՝ յոթ գյուղում մենք ունենանք դպրոցներ՝ 30-40 աշակերտներո՞վ, թե՞ ունենանք նույն յոթ գյուղերի համար 200-300 աշակերտի համար դպրոցներ: Մենք սրանով կլուծենք նաև մանկավարժների հարցը: Գաղտնիք չէ, որ մեր համայնքներում, և հատկապես հեռավոր գյուղական համայնքներում մենք միշտ մասնագետների հետ կապված խնդիրներ ունենք՝ չունենք որակյալ իրավաբաններ, քիչ են որակյալ ուսուցիչները, քիչ են որակյալ բժիշկները: Այս խնդիրը միայն այսպես կարող ենք լուծել:

Ժամանակի ընթացքում մենք շատ ավելի լավ ենք ապրելու, քան հիմա ենք ապրում: Ուղիղ այնպես, ինչպես 1996 թվականին: Երբ այս համակարգը կառուցվում էր, վստահ եմ, շատ գյուղապետեր մտածում էին, որ դժվար թե բարելավում լինի: Եղա՛վ: Այնպես որ, ես խնդրում եմ բոլորին աջակցել Կառավարության նախաձեռնությանը, խնդրում եմ բոլորիդ աջակցել մեր նախաձեռնությանը: Շատ բաներ մեզ հասկանալի են: Մենք, ցավոք, թեև փոքր երկիր ենք, բայց այս փոքր երկրում կան համայնքներ, որոնց ջուրը երբեք մի առվով չի հոսել: Մենք այդպիսի պարագաներում ըմբռնումով, ընկալումով կմոտենանք, բայց արդյո՞ք ժամանակը չի, որ այդ փոքրիկ առվակները միացնենք և ունենանք մի լավ առու: Ի՞նչ է նշանակում՝ մենք հարևան գյուղի հետ չենք կարող միավորված լինել: Ինչու՞ չենք կարող լինել: Կարող ենք, եթե ցանկանանք, իսկ մենք պետք է ցանկանանք:

Հարգելի՛ գործընկերներ,

Այժմ մեր խնդիրն է բոլոր համայնքներում ամրապնդել այն դրականը, որ կա երկրում և հիմնովին արմատախիլ անել բացասականը: Հայաստանի յուրաքանչյուր քաղաքացի պետք է պահանջատեր լինի այս հարցում: Հայաստանի յուրաքանչյուր քաղաքացու իրավունքն է համայնքի ղեկավարությունից պահանջել արդյունավետ աշխատանք և լավ կառավարում: Գանձված տեղական տուրքերի և վճարների դիմաց մենք ակնկալում ենք համարժեք ծառայություն:

Կարծում եմ, որևէ մեկի համար գաղտնիք չեմ բացահայտի, եթե ասեմ, որ շատ պարագաներում մարդիկ բավարարվում են իրենց խնդիրները, ժողովրդական լեզվով ասած՝ իրենց դարդերը, մի պաշտոնյայի պատմելով: Այսինքն՝ շատ դեպքերում, որպեսզի համայնքնի բնակիչները գոհ լինեն համայնքի ղեկավարից, բավարար է, որպեսզի համայնքի ղեկավարը այդ մարդկանց հետ շփվի, լսի: Ես, երբ այդ տոնով եմ խոսում, հարգելի՛ համայնքի ղեկավարներ, չի նշանակում, որ մեզ մոտ չկան այդպիսիք: Ո՛չ, իհարկե, կա՛ն: Ուղղակի ուզում եմ, որպեսզի բոլորը այդպիսին լինեն: Ուզում եմ, որպեսզի համայնքի բնակչությունը, ինչպես սկզբում ասացի, ի դեմս համայնքապետի տեսնի իր խնդիրների առաջին լուծողին:

Վստահ եմ, որ այդպիսի պահանջի պարագայում դրական փոփոխություններն արագ իրականություն կդառնան՝ փոխելով մեր երկրի ամբողջ դիմագիծը: Ճիշտ ինքնակազմակերպումը և ինքնակառավարումը մեր զարգացման ամենահուսալի ճանապարհն են:

Ամուր համայնք, ամուր ընտանիք, ամուր պետություն՝ ահա ուժեղ Հայաստանի մեր բանաձևը:

Եվ խնդրում եմ, որպեսզի դուք բեռի ձեր մասը կրեք ցանկությամբ, կամեցողությամբ և մեծ պատասխանատվությամբ: Կասկած չունեմ, որ այստեղ ներկա են բազմաթիվ արժանավոր կանայք և տղամարդիկ, ովքեր համայնքի ղեկավարի պաշտոնում պատվախնդրորեն են իրականացնում իրենց առաքելությունը: Իսկ լինել համայնքի ղեկավար՝ առաքելություն է, առավել ևս՝ փոքրաթիվ համայնքի ղեկավար, կարծես մի մեծ ընտանիքի համար պատասխանատու, առանց որևէ շահի, առանց որևէ այլ ակնկալիքի: Եվ երբ մարդ իր բեռը կրում է պատվախնդրությամբ, նա չի կարող հարգանքի չարժանանալ: Այդ պատվախնդիր մարդկանցից մի քանիսն այսօր պարգևատրվելու են:

Սրտանց շնորհավորում եմ նրանց այդ կապակցությամբ: Նաև կասկած չունեմ, որ կան այլ արժանավորներ, որոնց պարգևները դեռ առջևում են:

Կրկին շնորհավորում եմ բոլորիս այս կարևոր հոբելյանի կապակցությամբ: Մաղթում եմ ձեզ, հարգելի՛ գործընկերներ, արդյունավետ աշխատանք և նորանոր հաջողություններ` ի փառս Հայաստանի և ի նպաստ մեր ժողովրդի բարօրության։

Շնորհակալություն: