Հարցազրույցներ

«Այն ժամանակ արդեն տեսնում էինք, որ այս իշխանությունը չունի գոնե կրթության ոլորտում ազգային նկարագիր». Շարմազանով

06.07.2020

Արդեն մի քանի օր է, ինչ թեժ քննարկվում է այն հարցը, որ ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի, սպորտի հարցերի նախարարությունը քննարկում է դպրոցներում այլեւս «Եկեղեցու պատմություն» առարկան չդասավանդելու հարցը: Թե՛ նախկին իշխանությունները, թե՛ կրթության ոլորտի մասնագետները սա համարում են անթույլատրելի ու որակում են խայտառակ որոշում: ArmԼur.am-ը զրուցել է ՀՀԿ փոխնախագահ, պատմբան Էդուարդ Շարմազանովի հետ՝ պարզելու, թե ինչ դիրքորոշում ունի նա այս հարցի հետ կապված:

 
 -Պարո՛ն Շարմազանով, քննարկվում է այն հարցը, որ այսուհետ եկեղեցու պատմություն առարկան այլեւս չպետք է դասավանդվի, ինչը քննաատությունների բուռն ալիք է բարձրացրել: Կասե՞ք Ձեր դիրքորոշումը, որքանո՞վ եք ճիշտ կամ սխալ համարում այս որոշման ընդունումը:

-Դեռեւս 2018թ. հունիս ամսին, կառավարությունը ներկայացնում էր Նիկոլ Փաշինյանի ծրագիրը, ես ԱԺ-ում հանդես եմ եկել հայտարարությամբ այդ ծրագրի վերաբերյալ եւ ուղիղ հարց եմ տվել կրթության նախարարին: Իմ մտահոգությունները հայտնել այն ժամանակ, ե՛ւ վարչապետին, ե՛ւ առաջին փոխվարչապետին, այսօր արդեն ԱԺ նախագահին անձնական զրույցի ժամանակ, հայագիտական առարկաների ոչ պատշաճ մոտեցման համար: Ես այն ժամանակ Արայիկ Հարությունյանին ուղիղ հարց տվեցի, ասեցի ինչպե՞ս եք կարծում հայագիտությունը պետք է ունենա կիրառական նշանակություն, թե՞ ոչ, հայագիտությունը պե՞տք է ունենա ազգային նկարագիր, թե՞ ոչ:

Ուղիղ ասեք, կո՞ղմ եք Հայոց եկեղեցու պատմության դասավանդմանը որպես առարկա, թե՞ ոչ: Ի դեպ, նշել եմ, որ ես ոչ միայն կողմ եմ, այլ գտնում եմ, որ Հայ եկեղեցու պատմությունը պետք է դրվի ավելի բարձր մակարդակի վրա եւ դասաժամերն էլ պետք է ավելացնել: Այն ժամանակ, քանի որ, դեռ ընտրություններ չկային, թավշյա իշխանությունը լղոզեց եւ որեւէ կոնկրետ բան չասեց: Հա՛մ մեխին տվեց, հա՛մ նալին: Երկորդ անգամ, դեկտեմբերյան ընտրությունների ժամանակ, Արայիկ Հարությունյանի հետ բանավեճի էինք, ես իմ ամբողջ կրթության եւ գիտության զարգացման թեզը դրեցի կրթության դաստիարակաության վրա, մեջբերումներ բերեցի մեր ազգային գործերից, որ դպրոցը պետք է լինի հայրենասիրության տաճար, որ մեր եկեղեցին ազգային եկեղեցի է, եւ էլի ուղիղ հարց տվեցի նախարարին, արդեն եթերում, կո՞ղմ եք թե դեմ եք, եւ էլի կոնկրետ բան չասեց: Այսինքն այն ժամանակ արդեն տեսնում էինք, որ այս իշխանությունը չունի գոնե կրթության ոլորտում ազգային նկարագիր: Սա խայտառակություն է:

 Ես չեմ ճանաչում որեւէ պատմաբանի, որեւէ հայագիտության ոլորտի մասնագետի, անկախ կուսակցության պատկանելությունից, էստեղ կուսակցության հարցը չէ, որը որ չունի Նիկոլ Փաշինյանի ապազգային քաղաքականությանը կրթության ոլորտում: Ի՞նչ է նշանակում հայ եկեցեու պատմությունը հանենք: Այստեղ երկու հարց կա. առաջինը՝ մեր սահմանադրությամբ, չնայած սահմանադրությունը ոտնահարում են, բայց ըստ սահմանադրության Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին ունի բացառիկ նշանակություն, որը ամրագրված է սահմանադրությամբ: Եվ ծիծաղելի է, երբ եկեղեցին փորձում են հավասարեցնել այլ կրոնական կազմակերպություններին: Մենք սահմանադրությամբ եկեղեցուն տվել ենք բացառիկ իրավունք: Երկրորդը՝ մասնագիտական առումով ուղակի ծիծաղելի է: Հայ եկեղեցու դասաժամերը մտցնել հայոց պատմության դասաժամերի մեջ, չկա նման բան: Հայ եկեղեցու պատմությունը, դա լրիվ առանձին կառույցի պատմություն է, նրա դերն ու նշանակությունը մեր ժողովրդի 2000-ամյա կյանքում, ավելին, նրա հոգեւոր դաստիարակությունը, Կաթողիկոսների պատմությունը, նրանց դերը ազգային ազատագրական պայքարում, նրանց դերը կրթության մեջ, հայապահպանության գործում: Ավելին, ի տարբերություն արեւմտյան Կաթոլիկ եկեղեցու, Հայաստանում գիտությունը եւ դպրությունը զարգացել է եկեղեցիներով: Այսինքն մեր եկեղեցին եղել է դպրության եւ հայրենասիության տաճար:
 
-Բայց իշխանության ներկայացուցիչները ներկայացնում են այն հիմքերը, որոնք պատճառ են դարձել նման որոշում կայացնելու համար:

-Նախ գիտականորեն այստեղ որեւէ հիմնավորում չկա, դա ապազգային է: Եկեղեցին հանեն, փոխարեն տրանսգենդեր սարքեն երեխաներին, սեռական փոքրամասնոթյունների կառույց սարքեն: Ամեն ինչի չափ կա: Ես՝ որպես մանկավարժական գիտությունների թեկնածու, շատ հստակ ասում եմ՝ մեր կրթությունը պետք է ունենա ազգային նկարագիր: Էդ որ ասում ենք հպարտ, երջանիկ քաղաքացի, մեր պետությունը քարտեզով գրել է ինչպիսի քաղաքացի պետք է ունենա: Ով է ասել, որ իմ երկրում իմ քաղաքացին չպետք է ունենա ազգային նկարագիր: Հայ եկեղեցու պամությունը ինչով է խանգարում, ում է խանգարում:

-Իրենք ներկայացնում են տարբերակներ, ասում են իրենց դիրքորոշումը…

-Իրենց տարբերակները ապազգային տարբերակներ են: Կրկնում եմ առաջինը սահմանադրության բացառիկության դեպք է, երկրորդը գիտական եւ դաստիարակության առումով Հայ եկեղեցին ունի եւ ունեցել է շատ բացառիկ դերակատարում, եւ սա ուղակի հարված է հայ եկեղեցուն: Ես այստեղ տեսնում եմ հստակ ապազգային քաղաքականություն Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության կողմից: Առաջին իսկ ժամանակահատվածից հենց եղել է հարձակում Վեհափառի վրա, վեհարանի վրա, նաեւ եկեղեցեկանների վրա է հարձակում եղել: Ես՝ որպես քաղաքական գործիչ, Հանրապետական կուսակցությունը ազգային պահպանողական կուսակցություն է, որի համար հայոց լեզուն, հայոց գրականությունը, հայ մշակույթը, հայ եկեղեցին, հայ ընտանիքը,  բացարձակ արժեքներ են: Ե՛վ գիտական, ե՛ւ հայագիտության, ե՛ւ դաստիրակության, ե՛ւ պետականության առումով սա ուղակի հարված է մեր արժեքային համակարգին:

Զրուցեց Սոնա Գրիգորյան

armlur.am

← Վերադառնալ ցուցակին