Հայաստանի Հանրապետական կուսակցություն

 [30] Կրիվոպուսկով Վ., Խռովահույզ Ղարաբաղ: Ռուս սպայի օրագրից, Երրորդ հրատարակություն. Ե., Ամարաս, 2013, էջ 47:

[31] Նույն տեղում:

[32] Арутюнян В., События в Нагорном Карабахе. Хроника, часть IV. Январь 1991 г. – январь 1993 г., Е., Из-во «Гитутюн» НАН РА, 1994, с. 25-26.

[33] Արցախի Հանրապետության պետական արխիվ (այսուհետև՝ ԱՀՊԱ), ֆ. 1, ց. 2, պ. մ. 317, գ. 28, թ. 8:

[34] Арутюнян В., События в Нагорном Карабахе. Хроника, часть IV., с. 40-41.

[35] Տե՛ս ԱՀՊԱ, ֆ. 1, ց 2, պ.մ. 293, կ. 27, թ. 6 («Ժողովրդական պատգամավորների ԼՂԻՄ 20-րդ գումարման խորհրդի և նրա գործադիր կոմիտեի գործունեության վերսկսման մասին» ԼՂԻՄ ժողովրդական պատգամավորների մարզային խորհրդի 10-րդ նստաշրջանի դեռևս 1990թ. մարտի 27-ին ընդունած որոշումը): ԼՂԻՄ ժողովրդական պատգամավորների մարզխորհրդի լիազորությունների դադարեցումը հակասահմանադրական էր (տե՛ս Постановление Комитета Конституционного надзора СССР: См.: Манасян А., Карабахский конфликт. Ракурсы прававого подхода, Е., «Амарас», 1998, док. N 264, с. 107-111, Аветисян Г., Даниелян Э., Мелконян А., История Армении, Е.,1999, с. 264), հետևաբար նրա կողմից սեպտեմբերի 2-ին ընդունված որոշումը այն ժամանակ գործող ԽՍՀՄ օրենքների համաձայն, միանգամայն օրինական էր (տե՛ս Հարությունյան Մ., Արցախյան պատերազմը և պաշտպանության բանակի մարտական ուղին. 1991-1994 թթ., «Կաճառ», գիրք 5, էջ 39-46):

[36] 1988թ. օգոստոսին Վազգեն Մանուկյանը Մուրադ Պետրոսյանին առաջարկեց լինել «Ղարաբաղ» կոմիտեի Արցախի բաժանմունքի ղեկավարը: 1988թ. սեպտեմբերի 20-ից հետո վերջինս համաձայնեց և պաշտոնապես նշանակվեց/ընտրվեց այդ պաշտոնում («Ազատ Արցախ», 21 դեկտեմբեր 2007թ., № 141, էջ 7):

[37] Սամվել Բաբայանը ձեռբակալվել է 1991թ. հունիսի 1-ին և վեց ամիս կալանավորվել Շուշիի ու Բաքվի բանտերում (Խաչատրյան Հ., Ղազարյան Գ, Մարգարյան Ս., Հաղթանակներն՝ ինչպես եղել են. Ազդականչ 44, էջ 22):

[38] Петросян М., Нет пророка в своем отечестве [Психологические очерки о нашем времени], С., «Полиграф», 2010, с. 77-78. Պետրոսյան Մ., Գնա մեռի՛ր, արի սիրեմ. Մեր ժամանակի մասին հոգեբանական ակնարկներ, «Մարդիկ, իրադարձություններ, խոհեր» մատենաշարից, գիրք Ա (1988-1997), թարգմ.՝ Հ. Վանյան, Ս., «Պոլիգրաֆ» ՓԲԸ, 2012, էջ 91-92:

[39] «Արցախ» (հանդես), № 1, 1992, էջ 17:

[40] Սարգսյան Ա., Հայաստանի անկախության վերականգնումը. 1990-1991, Ե., Անտարես, 2020, էջ 401:

[41] Նարիմանյան Գ., Օրագրություններ, հուշեր, վկայություններ, «Կաճառ» (ԿԳԿ-ի տարեգիրք), գիրք 3(35-46), 2009, Շուշի, «Կաճառ» գիտական կենտրոնի հրատարակչություն, 2014, էջ 88:

[42] Նույն տեղում, էջ 89:

[43] Նույն տեղում, էջ 89-90:

[44] Նույն տեղում, էջ 90:

[45] Նույն տեղում, էջ 91:

[46] Նույն տեղում, էջ 98:

[47] Նույն տեղում, էջ 96-97:

[48] Նույն տեղում, էջ 101:

[49] Օրինակ, վերոհիշյալ Վ. Կրիվոպուսկովը վկայում է, թե ԱդրԽՍՀ իշխանությունների ինչպիսի ճնշումների է ենթարկվել գեներալ-մայոր Վ. Ստարիկովը ուժային գործողությունների դիմելու հարցում, սակայն հնարավորինս ձգձգել է այն մինչև ԽՍՀՄ-ում ընդհանուր քաղաքական վիճակի համընկումը Հաթերքի ճգնաժամի շուրջ բանակցությունները փոխզիջումային եղանակով ավարտելուն (տե՛ս Կրիվոպուսկով Վ., Խռովահույզ Ղարաբաղ. Ռուս սպայի օրագրից, էջ 297-299):

[50] Նույն տեղում, էջ 107-108:

[51] Տե՛ս Արցախյան հարց. լուծման տարբերակների որոնում, «Հայաստանի Հանրապետություն» (ՀՀ Գերագույն խորհրդի օրաթերթ), 23 սեպտեմբերի 1991թ., № 202-203, էջ 1-2, Երկխոսության սկիզբը դրված է (նաև՝ Համատեղ կոմյունիկե), «Հայաստանի Հանրապետություն», 25 սեպտեմբերի 1991թ., № 205, էջ 1-2: Совместное коммюнике: Об итогах посреднической миссии президента Российской Федерации Б. Н. Ельцина и президента Казахстана Н. А. Назарбаева, «Республика Армения» (Газета Верховного Совета Республики Армения), 26 сентября 1991 г., № 181, с. 1, Бабанов И., Воеводский К., Карабахский кризис, СПб, 1992, с. 55.

[52] Տե՛ս Арутюнян В., События в Нагорном Карабахе. Хроника, часть IV., с. 88.

[53] Սերժ Սարգսյան. «Նրանք մեզ լավ չէին ճանաչում», «Հայաստանի Հանրապետություն», 1 հունիս 1992թ., № 106, էջ 1:

[54] ԱՀՊԱ, ֆ. 1, ց. 2, պ. մ. 330, կ. 28, թ. 7-8:

[55] Օհանջանյան Մ., Անկախության քայլերը: Արցախի Հանրապետությունում անցկացված հանրաքվեն և ընտրությունները (1991-1998), Ս., «Սոնա», 1998, էջ 9, «Ведомости СНД и ВС РСФСР», 19.12.1991, N 51, с. 1798, Հարությունյան Մ., Մարտնչող ժողովրդի անանցանելի ընտրությունը, «Մարտիկ», 2-9 դեկտեմբեր, 2011 թ., № 49, էջ 4: Նույնի Անկախությունից ժողովրդավարություն, «Մարտիկ», 7-14 դեկտեմբեր, 2012 թ., № 49, էջ 1:

[56] ՀՀ ՊՆԿԱ, գույք № 598, գործ № 1:

* Դիվիզիա օսոբոգո նազնաչենիյա – հատուկ նախանշանակման դիվիզիա:

[57] Արցախի Հանրապետության ՊՆ արխիվ (ԱՀՊՆԱ), Аппаратный журнал радиостанции. Начат 25 декабря, 1991г.- окончено 5 марта 1992г., л. 4а:

[58] Նույն տեղում, թ. 7б: Տե՛ս Հարությունյան Մ., Թեքելով հաջողության նժարը (դեկտեմբեր. 1991).- «Մարտիկ», 14-19 դեկտեմբերի 1998 թ., № 49, էջ 6-7:

[59] Նույն տեղում, թ. 7а: Տե՛ս նաև Հարությունյան Մ., Արցախյան պատերազմը և պաշտպանության բանակի մարտական ուղին. 1991-1994 թթ., «Կաճառ» (ԿԳԿ-ի տարեգիրք), գիրք 5, էջ 50-51:

[60] Տե՛ս Լեռնային Ղարաբաղի ընտրությունները կայացել են, «Հայաստանի Հանրապետություն», 31.12.1991թ., № 281-282, Արցախում ընտրությունները կայացել են, «Երկիր», 1 հունվարի 1992թ. № 1, էջ 3:

[61] Օհանջանյան Մ., Անկախության քայլերը. ԼՂՀ-ում անցկացված հանրաքվեն և ընտրությունները (1991-1998), էջ 13:

[62] ԱՀՊԱ, ֆ. 1, ց. 5, պ. մ. 13, կ. 1, թ. 24:

[63] Նույն տեղում, թ. 26:

[64] Նույն տեղում, թ. 29:

[65] Արցախի Հանրապետության կառավարության արձանագրային բաժնի արխիվ, Արցախի Հանրապետության ՆԽ 1992թ. մարտի 26-ի նիստի արձանագրություն, № 3, թ. 2:

[66] Տե՛ս Հարությունյան Մ., Արցախյան պատերազմի սկիզբը և Շուշիի ազատագրումը, էջ 77-78:

[67] Фонд общественно-политической информации, НКР: история и современность, С., 1998, с. 24:

[68] Տեր-Թադևոսյան Ա., Արցախում ռազմական գործողությունների վերլուծություն(1991թ. հուկիս-1992թ. հուլիս), «Հայ զինվոր», 19-26 մայիսի 2007 թ., № 19, էջ 8, Тер-Тадевосян А., Анализ боевых действий в Арцахе (июль 1991-июль 1992 гг.), “Вопросы стратегии и безопасности”, составитель, редактор, автор предисловия и примечаний – Армен Айвазян, Е., “Лусакн”, 2007, с. 570.

[69] Տե՛ս Հարությունյան Մ., Համազգային իղձի իրականացումը (Շուշիի ազատագրման 17-րդ տարեդարձի և Պաշտպանության բանակի օրվա առթիվ), «Մարտիկ», № 17-18, 2009 թ., էջ 6-7:

[70] Բալայան Զ., Դժոխք և դրախտ [Արցախի ազգային-ազատագրական պատերազմի մասին], Ե., «Զվարթնոց», 1995, էջ 30:

[71] Տեր-Թադևոսյան Ա., Արցախում ռազմական գործողությունների վերլուծություն (1991թ. հուլիս-1992թ. հուլիս), «Հայ զինվոր», 19-26 մայիսի 2007 թ., № 19, էջ 8, Тер-Тадевосян А., Анализ боевых действий в Арцахе (июль 1991-июль 1992 гг.), “Вопросы стратегии и безопасности”, с. 570.

[72] Հանգամանալից տե՛ս Շուշիի ազատագրման օպերացիան ռազմական արվեստի տեսանկյունից (նվիրվում է Շուշիի ազատագրման 20-ամյակին):,ՀՀ ԶՈՒ գլխավոր շտաμի օպերատիվ վարչություն, Ե., ՀՀ ՊՆ վարչ. ապարատի հրատ., 2012, 44 էջ: Հարությունյան Մ., Արցախյան պատերազմի սկիզբը և Շուշիի ազատագրումը, էջ 75-128: Նույնի Արցախյան պատերազմը և պաշտպանության բանակի մարտական ուղին. 1991-1994թթ., «Կաճառ» (ԿԳԿ-ի տարեգիրք), գիրք 5, էջ 65-84: Նույնի Արցախում ռազմարվեստի զարգացման արդի փուլի առանձնահատկությունները, էջ 100-139: Նույնի Ռազմական շինարարությունը Արցախում 1991-2006թթ., էջ 41-42, 50: Վարդումյան Հ., Շուշիի ազատագրումը, խմբ.` Գ. Մախսուդյան, Ե., «Տոներ», 2007, էջ 16-78: Вардумян О., Освобождение Шуши, Е., «Эдит Принт», 2012, с. 30-75 և այլն:

[73] Հարությունյան Մ., Շուշիի ազատագրումը և դրա պատմական նշանակությունը, «Մարտակերտ», № 41-64, 2007 թ., էջ 24-25:

[74] «Մարտիկ», № 18, 1999 թ., Հարությունյան Մ., Շուշիի ազատագրումը. «Շուշի», № 7-10, 1999 թ.:

[75] Султанов З., Агдарадан калан вар, Б., 1993, c. 14:

[76] Հարությունյան Մ., Ռազմական ու ոգեղեն հաղթանակ (Շուշիի ազատագրման 18-րդ տարեդարձի առթիվ), «Մարտիկ», № 17-18, 2010 թ., էջ 12-13:

[77] «Մարտիկ», № 18, 1999 թ.:

[78] «Արցախը` գլխավոր ընտրության առաջ», «Արցախ» ԼՂՀ Գերագույն խորհրդի պաշտոնաթերթ, 4 հունիսի 1992 թ., № 2 (https://www.serzhsargsyan.com/hy/article/serzh-sargsyan-artsakh-arm-forces-1992):

[79] «Pro Armenia», журнал, № 7, Москва, 1992 г.

[80] Նույն տեղում: Այդ նույն կարծիքին են խնդրո առարկա հարցին անդրադարձած գրեթե բոլոր հեղինակները: Հարցի քննությունը տե՛ս Հարությունյան Մ., 1992 թվականի ամառային պատերազմափուլի ռազմաքաղաքական հարցերի շուրջ, զեկուցում Երիտասարդ գիտնականների 2-րդ գիտաժողովում (12-14 ապրիլի 2007 թ.), ԱրՊՀ «Գիտական տեղեկագիր», № 2, Ս., 2008, էջ 60-67, հմմտ.՝ Նույնի Արցախյան պատերազմը և Պաշտպանության բանակի մարտական ուղին. 1991-1994թթ., էջ 85-86:

[81] Նանագուլյան Ս., Շահեն, Ե., «Մանկավարժ», 1993, էջ 104, 109, Ղահրամանյան Կ., Հյուսիսային Արցախ. Գոյության պայքար (2 գրքով). Գիրք Բ, Ե., «Մ. Վարանդեան», 1993, էջ 83, Պետրոսեան Ա., Մեծն Շահեն [Ազատագրական շարժման գործիչ Շահէն Մեղրեանի մասին], Ե., Հեղին. հրատ., 2011, էջ 10-11, 419-420, Ղահրամանյան Կ., Արցախ. խեղաթյուրված և անտեսված հարցեր, խմբ.` Ա. Ղազիյան, Ե., «ԴԱԼԼ», 2013, էջ 189-192:

[82] ԱՀՊՆԱ, ՕՀԱՏ, № 217, էջ 14:

[83] ԱՀ ԱԺ ընթացիկ արխիվ, ԼՂՀ ԳԽ նախագահության որոշումը «Արտակարգ դրություն մտցնելու» մասին (Հ. Նխ.-0070-1), ԼՂՀ ԳԽ նախագահության որոշումների թղթապանակ, թթ. 41-42:

[84] «Արցախ», № 7, 1992 թ.:

[85] ԼՂՀ կառավարության արձանագրային բաժին, ԼՂՀ մինիստրների խորհրդի որոշումներ, որոշում № 53 առ 19. 06.1992 թ., արձանագրություն № 6:

[86] Ս. Սարգսյան. «Մենք անպայման կազատագրենք մեր հողերը», «Արցախ», 8 սեպտեմբերի 1992 թ․, № 38:

[87] ԱՀ ԱԺ ընթացիկ արխիվ, ԼՂՀ ԳԽ նախագահության հրամանագիրը «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունում ռազմական դրություն հայտարարելու» մասին (Հ. Նխ.- 0099-1), ԼՂՀ ԳԽ նախագահության որոշումների թղթապանակ, թթ. 32-33, տես նաև «Արցախ», № 30, 1992 թ.:

[88] https://yerevan.today/all/politics/62920/ppk-28-qayl,-ory-shrdjadardzayin-eghav-arcaxi-azatamartoum

[89] Քոչարյան Ռ., Նշվ. գիրքը, էջ 188-194:

168.am